BİTKİLER HAKKINDA BİLGİLER
Bitki Nedir? Kelime olarak İngilizce Plant, Latincede Plantae karşılığı olan, fotosentez yapan, ökaryot (Zar ile çevrili gerçek organeli olan hücreliler ), ağaçlar, çiçekler, otlar, eğrelti otları, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran, ekolojik istekler açısından büyük farklılıklar gösteren çok büyük bir sayıda üyesi olan canlılar alemidir.
Bitkiler yeryüzünde yaşam anahtarıdır. Bitkiler pek çok canlı organizma yaşamını sürdürmesini sağlar, fakat bitki gerekli besinlerini güneş ışığından yararlanarak kendisi üretmektedir.
Bitki Nedir? sorusuna cevap olarak en basit özellik olarak ototrof canlılardır demek tanımın yarısına eşittir. Ototrof Işık enerjisi veya kimyasal enerji kullanarak, inorganik maddelerden kendi organik besinini üretebilen canlılara denmektedir. Diğer adı ise “kendi beslek”dir.
Bitki topluluk halinde yaşayan canlı türüdür. Bitkilerin bir bölgede oluşturdukları örtüye bitki örtüsü denir. Bir bölgede yetişen bütün bitki türlerinin hepsine flora denir. Herhangi bir bölgenin yaşam koşullarında gelişen, benzer ekolojik yapı içeren bitki topluluğuna vejetasyon denir. Bunlar 4 sınıftır: Ormanlar (her zaman yeşil tropikal yağmur, subtropikal, orta kuşak, sert yapraklı, iğne yapraklı, kışın yaprak dökenler, muson ormanları, tropikal kuru, mangrov, galeri, bataklık), Çalılar (maki, garig, psödomaki), otlar (savan, step, çöl), tundra. Bitkilerin yetişmesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar; ekvatora uzaklık, denizden yükseklik(rakım), arazi eğimi, ışık, sıcaklık, nem, yıllık yağış miktarı, toprak içeriği, canlı faktörler (insan, hayvan, diğer bitkiler, mikroorganizmalar)’dir.
Bitkiler, fotosentezle ekolojik dengeyi sağlamada temel rol oynadıklarından, canlılar dünyasında çok önemli yere sahiptirler.
Bitkiler 350 binee yakın türe yakın en büyük canlı organizmalardır. 2004 itibariyle 287 bin 655 bitki türü sayısı tanımlanmıştır. Bunlardan çiçekli bitki sayısı tür bakımından 258 bin 650’si , 15 bini de yosunlardan olarak tanımlanmıştır. Bitkiler genelde ototrof (kendince beslenen) organizmalardır ve enerjilerini güneş ışığından alırlar. Birçok bitki kloroplastları sayesinde fotosentez ile organik bileşiklerini üretir. Bitki hücreleri genellikle kareye benzer şekildedir.
Bitkiler Tohumsuz Bitkiler (Cryptogamae) ve Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta) olarak iki büyük gruba ayrılır. Tohumsuz Bitkiler, diğerlerinden daha ilkel olarak nitelendirilirler ve sporlarla çoğalırlar. Bu gruptaki bitkilerin büyük bir kısmı kök, gövde, yaprak gibi belirgin organ farklılaşması göstermezler.
Bitkinin tümü yapraksı ya da şeritsi bir yapıdadır ve bu yapı tallus olarak isimlendirilir. Tallus yapısına sahip olan tüm bitkilere “Thallophyta” (Tallofita) adı verilir. Vejetatif organ farklılaşması gösteren bitkilere ise “Kormophyta” (Kormofita) adı verilir, bu tip yapıya da kormus denir.
BİTKİ TÜRLERİ
Bitki Sınıfları, Bitkilerin türlerine göre oluşturursak, tohumsuz bitkiler (Cryptogamae) ve tohumlu bitkiler (Spermatophyta) olmak üzere iki büyük gruba ayrılır.
1. Tohumsuz Bitkiler
Tohumlu bitkilerbulundurdukları “tohum”la tohumsuz bitkilerden ayrılırlar.Tohumlu Bitkilerin en önemli özelliği, bitkilerde en önemli üreme ve yayılma organı olan tohumun oluşumudur. Bu grup tohumlarının oluşma şekline göre iki altbölüme (divisio) ayrılmaktadır: Tohum taslakları (ovül) meyva yaprakları tarafından ( karpeller) örtülmeden açıkta tohum meydana getiren bitkilere Açık Tohumlu Bitkiler (Gymnospermae) ,Tohum taslakları (ovül) meyva yapraklarının (karpeller) birleşmesiyle oluşan odacık (ovaryum) içinde kapalı olarak tohum geliştiren Kapalı Tohumlu Bitkiler (Angiospermae) dir..
Üreme ve yayılma organı olan bitki tohumu, iki şekilde oluşturulabilir ve tohumlu bitkiler buna göre iki büyük bölüme ayrılır. Bunlar;
Açık Tohumlu Bitkiler – Gymnospermae: Tohum taslakları, meyva yaprakları tarafından örtülmeden açıkta tohum meydana getiren bitkilerdir.Açık tohumlu bitkileri genellikle ağaçlar ya da ağaççık formundaki odunsu bitkiler oluşturur. Genellikle herdem yeşil olup, yaprakları çoğunlukla iğnemsi, şekilde bu yüzden de, kuraklığa dayanıklıdırKapalı Tohumlu Bitkiler – Angiospermae : Tohum taslakları, meyva yapraklarının birleşmesiyle oluşan odacık içinde kapalı olarak tohum geliştiren bitkilerdir.Kapalı tohumlu bitkiler , açık tohumlu bitkilere göre daha gelişmişlerdir. Genellikle otsu, odunsu ve çalı formunda olurlar. Çoğunun kültürü yapılır ve ekonomik önemleri vardır. Kapalı tohumlular, iki çenekliler (Magnoliopsida, Dicotyledoneae) ve bir çenekliler (Liliopsida, Monocotyledoneae) olmak üzere 2 sınıfa ayrılır.
